(หมายเหตุ แปลจากเนื้อหา 5 ย่อหน้าสุดท้าย ของหนังสือ Moments of Silence: The Unforgetting of the October 6, 1976, Massacre in Bangkok โดย ศ.ดร.ธงชัย วินิจจะกูล)
สิ่งที่หลงเหลือตกทอดมาจนถึงปัจจุบัน คือวิถีชีวิตปกติทั่วไปของคนไทย ซึ่งข้อเท็จจริง, เรื่องแต่ง, ความเพ้อฝัน, ความจริง, การสวมบทบาท และชีวิตจริง ได้หลอมรวมกันอยู่ในนั้น
นี่คือชีวิตของนักแสดงมากหน้าหลายตา ที่ต่างแสดงออกซึ่งความจริงของภาวะปกติสามัญอันยิ่งใหญ่ที่รายล้อมอยู่โดยรอบความเป็นไทย
การใช้ชีวิตปกติอยู่กับถ้อยคำโกหกหลอกลวง ได้ส่งผลให้ชีวิตของคนไทยในปัจจุบันไหลล่องไปตามกระแสอย่างไม่รู้ตัวหรือปราศจากเหตุผล ดุจเดียวกันกับปลานิล ซึ่งถูกสวมบทโดยตัวละครรายหนึ่งในเนื้อหาส่วนที่สอง (ของภาพยนตร์เรื่อง “ดาวคะนอง”)
ปลานิลคือสัตว์ที่แพร่พันธุ์อย่างรวดเร็วและเป็นที่นิยมเพาะเลี้ยงในประเทศไทย ถึงแม้ว่าในพื้นที่อื่นๆ ของโลก สัตว์ชนิดนี้จะถูกมองเป็นภยันตรายต่อสิ่งมีชีวิตพื้นถิ่น ดังที่ปรากฏในภาพยนตร์แอนิเมชันขนาดสั้นว่าด้วยเรื่องราวของปลานิล ซึ่งเป็นเนื้อหาเสริมของภาพยนตร์เรื่องดาวคะนอง
อย่างไรก็ตาม ชีวิตธรรมดาสามัญเช่นนี้ นั้นมีความสัมพันธ์กับประวัติศาสตร์อยู่ตลอดเวลา ทั้งโดยบังเอิญและไม่บังเอิญ
อดีตและปัจจุบัน ผู้เหลือรอดจากอดีตและประวัติศาสตร์ที่ยังมีชีวิตอยู่จริงๆ ในปัจจุบัน ต่างโคจรทับทาบกันบนเส้นทางสายแล้วสายเล่าอยู่เสมอๆ โดยปราศจากการกำหนดจงใจหรืออภิมหาเรื่องเล่าใดๆ มาคอยกำกับควบคุม
ทั้งนี้ อดีตอย่าง “6 ตุลา” ก็ยังคงมีความข้องเกี่ยวกับบรรดาชีวิตสามัญในทุกวันนี้ โดยเป็นการส่งผลกระทบต่อชีวิตเหล่านั้น ในวิถีทางที่พวกเขาและเธอไม่ได้ตระหนักรู้ตัว
นักวิจารณ์ภาพยนตร์คนหนึ่งเสนอว่าภาพยนตร์เรื่องดาวคะนองได้ทำให้เขาระลึกถึงเนื้อหาส่วนหนึ่งในปาฐกถาของผู้เขียน ในงานรำลึก 40 ปี การสังหารหมู่ 6 ตุลา ที่มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ เมื่อเดือนตุลาคม 2559
นับเป็นเรื่องบังเอิญที่ปาฐกถาดังกล่าวถูกนำเสนอเป็นเวลาหนึ่งชั่วโมงก่อนหน้าการฉายหนังรอบสื่อมวลชนครั้งแรกของภาพยนตร์เรื่องนี้ ณ โรงภาพยนตร์ที่อยู่ห่างออกไปไม่กี่กิโลเมตรในกรุงเทพมหานคร
“40 ปี พวกเขาไม่ได้จากไปเลย ไม่ได้จากพวกคุณ แม้กระทั่งคุณที่อายุ 20 ต้นๆ เพราะคนที่จากไปทุกชีวิต ล้วนกลายเป็นส่วนหนึ่งของชีวิตพวกเราแต่ละคน ไม่ใช่แค่อยู่ในความทรงจำ แต่เราเป็นเราทุกวันนี้ได้ เพราะมีคนที่เสียสละเหล่านั้น ทำให้เกิดและเป็นอยู่ทุกวันนี้ พวกเขาให้โอกาสแก่ผมที่จะมีชีวิตอยู่ เขาผลักดันให้สังคมไทยได้เป็นอย่างที่เป็น ส่วนเล็กๆ น้อยๆ ของพวกเขาอยู่ในชีวิตของทุกคน แม้คนรุ่นหลังที่เกิดไม่ทันเหตุการณ์ เราทุกคนเป็นเราได้ เพราะคนที่เสียสละชีวิตในเช้านั้นทุกคนและอีกหลายคนที่มุ่งมั่นกระทำการด้วยความหวังและความศรัทธาที่ต้องการให้สังคมไทยดีขึ้น เขาเหล่านั้นถามเราและเตือนเราอยู่เสมอว่า ถ้าสมัครใจจะใช้ชีวิตทำนองนี้ ดื้อ รั้น เสี่ยง ต้องกล้าเผชิญความทุกข์ยากขวากหนามลำเค็ญ เราจึงจะยืนเด่นโดยท้าทาย”
นอกจากเป็นชื่อสถานที่แล้ว ดาวคะนองคือข้อความบนป้ายจราจรที่พบเห็นได้ในระหว่างการสัญจรเดินทางชั่วครั้งชั่วคราว ณ ห้วงเวลาที่กำลังย่างกรายสู่ความมืดมิดของการเดินทางแห่งชีวิตเที่ยวนี้ ไม่ว่าจะตั้งใจหรือไม่ก็ตาม ผู้คนล้วนนำพาเสี้ยวส่วนของเหตุการณ์เมื่อเช้าตรู่วันพุธเดือนตุลาคม 2519 ติดตัวไปด้วย
ประวัติศาสตร์ยังคงอยู่กับเรา อย่างโหดร้ายเท่าที่มันจะโหดร้ายได้ ประวัติศาสตร์เป็นส่วนหนึ่งของพวกเราทุกคนในทุกวันนี้ เมื่อเวลาล่วงเลยผ่านมาถึงปัจจุบัน กระทั่งความทรงจำที่กระจัดกระจายและกลายเป็นดังภาพฝันจินตนาการว่าด้วยเหตุสังหารหมู่ครั้งนั้น ก็มิได้ดำรงอยู่แต่เพียงในหนังสือ ภาพยนตร์ และงานรำลึกเหตุการณ์
ทว่ายังดำรงอยู่ในตัวตนของพวกเราด้วย
คนมองหนัง 