“อนธการ” : การเดินทางระหว่างสองโลก ความรุนแรง และตัวละครลับที่ถูกซ่อนไว้

มติชนสุดสัปดาห์ 21-27 สิงหาคม 2558 "อนธการ" เป็นชื่อของหนังไทยที่กำลังลงโรง กำกับฯ โดย "อนุชา บุญยวรรธนะ" ลองเปิดพจนานุกรมดู พบว่า "อนธการ" หมายถึง "ความมืด" "ความมืดมน" บางแห่งบอกว่า "ความมืดมัว" ก็มี อย่างไรก็ตาม "อนธการ" ตามความตั้งใจของอนุชา น่าจะหมายถึงภาวะก้ำกึ่งกำกวม คือ ภาวะที่โลกไม่สว่างจ้าแล้ว ทว่า ขณะเดียวกัน ก็ยังไม่มืดสนิท เหมือนจวนจะหมดหวัง แต่ยังพอมีหนทางให้ฝันกันแบบรำไร…

“ยักษ์” ใน “แก้วหน้าม้า” และละครจักรๆ วงศ์ๆ เรื่องอื่นๆ

มติชนสุดสัปดาห์ 14-20 สิงหาคม 2558 หลายสัปดาห์ก่อน มีข่าวคราวเกี่ยวกับชะตากรรมทางการเมืองของ คุณพร้อมพงศ์ นพฤทธิ์ ด้วยความระลึกถึงชีวิตนักแสดงของ "เด็จพี่" ผมจึงคลิกเข้าเว็บไซต์ยูทูบ แล้วเสิร์ชหาผลงานการแสดงเก่าๆ ของแกมานั่งชม เสิร์ชไปเสิร์ชมา ก็เจอคลิปเปิดเรื่องของละครจักรๆ วงศ์ๆ ฟอร์มใหญ่เมื่อปี พ.ศ.2542 เรื่อง "เทพศิลป์ อินทรจักร" ซึ่งหลายคนที่เคยดู ย่อมตระหนักได้ว่า นี่เป็น "รามเกียรติ์" ในระดับ "ย่อสเกล" หรือเป็นการพยายามแปร "วัฒนธรรมหลวง" อย่าง "โขน"…

ความสัมพันธ์สองด้าน ของ “ผู้กองยอดรัก” กับ “สังคมการเมืองไทย”

มติชนสุดสัปดาห์ 7-13 สิงหาคม 2558 เมื่อปลายเดือนก่อน เว็บไซต์ประชาไท เผยแพร่สกู๊ปข่าวภาษาอังกฤษหัวข้อ "Romancing the tanks: how military rom-com"s constant remakes since the '70s legitimize coups" (ซึ่งต่อมามีการแปลเป็นภาษาไทยในชื่อ "ผู้กองยอดรัก: ละครรักกุ๊กกิ๊กเกี่ยวกับทหารที่ถูกสร้างใหม่ซ้ำแล้วซ้ำเล่า เพื่อสร้างความชอบธรรมให้แก่รัฐประหาร ตั้งแต่ทศวรรษ 1970") โดย ผู้เขียนที่ใช้ชื่อว่า "เอสรี ไทยตระกูลพาณิช"…

Gebo and the Shadow : โศกนาฏกรรมของชีวิต

มติชนสุดสัปดาห์ 31 ก.ค.-6 ส.ค. 2558 "Gebo and the Shadow" เป็นผลงานหนังยาวเรื่องสุดท้ายของ "มาโนเอล เดอ โอลิเวียร่า" ผู้กำกับภาพยนตร์ชาวโปรตุเกส ที่เพิ่งลาโลกไปเมื่อเดือนเมษายนที่ผ่านมา ในวัย 106 ปี "เกโบฯ" เป็นผลงานที่สร้างขึ้นเมื่อปี 2012 ขณะคุณปู่ เดอ โอลิเวียร่า มีอายุ 103 ปี หนังเล่าเรื่องราวที่มีฉากหลังเป็นสังคมโปรตุเกสยุคปลายศตวรรษที่ 19 ของ…

“พี่ชาย My Hero” : ภาวะสยบยอม, โลกใบกระดำกระด่าง และหลักการนามธรรมอันพิสุทธิ์

"และเมื่อถามว่า แล้วใครเป็นคนที่ชักจูงเขา พี่จะขอตอบให้ชัดๆ เลยว่า สังคมไทยยังไงล่ะ เพราะสังคมไทย 10 ปีที่ผ่านมา หล่อหลอมลูกชายพี่ตั้งแต่เรียนมัธยม จนเข้าสู่มหาวิทยาลัย สังคมทำให้เขากลายเป็นคนแบบนี้ สังคมไทยและผู้ใหญ่ไทยที่สร้างปัญหาไว้ให้เด็กต้องมารับปัญหา มันไม่ใช่ความผิดของเด็ก" เรวดี สิทธิสุราษฎร์ มารดาของ รัฐพล ศุภโสภณ หนึ่งใน 14 นักกิจกรรมกลุ่มประชาธิปไตยใหม่ "พี่ชาย My Hero" หรือในชื่อภาษาอังกฤษไม่มีไทยปนว่า How to Win at Checkers…

บางระจัน 2: เมื่อ “ประชาทิพย์” ปะทะ “ปีศาจพม่า”

(ปรับปรุงแก้ไขจากงานเก่าในนิตยสารไบโอสโคปเมื่อ 5 ปีก่อนครับ, เมื่อเกิดข่าวโศกนาฏกรรมของ "สิงห์ สควีซ แอนิมอล" ชื่อจริงเดิมของเขา คือ "ประชาธิป" ทำให้ผมนึกถึง "ประชาทิพย์" อันเป็นมโนทัศน์หลักสำคัญในงานบทกวีของไม้หนึ่ง ก.กุนที ช่วงปี พ.ศ.2553-54 และผมก็เคยนำมโนทัศน์ดังกล่าว มาใช้ในบทความที่เขียนถึงหนัง "บางระจัน 2" จึงขออนุญาตนำบทความชิ้นนั้นมาเผยแพร่ซ้ำอีกครั้งหนึ่ง โดยตัดทอนเนื้อหาแหลมๆ แรงๆ บางส่วนออกไป) หลายคนวิเคราะห์ว่า “บางระจัน” ภาคแรก ของธนิตย์ จิตนุกูล ซึ่งออกฉายเมื่อปี…