ถ้าจะให้พูดถึงประสบการณ์ในการทำความรู้จัก “การเมืองอเมริกัน” ผ่านภาพยนตร์
กลับกลายเป็นว่าหนังเรื่องแรกที่ผมนึกถึง คือ ภาพยนตร์การ์ตูนสั้นของดิสนีย์เรื่อง Ben and Me
นี่น่าจะเป็น “หนังการเมืองอเมริกัน” เรื่องแรกที่ผมได้ดูเลยมั้ง
ถ้าจำไม่ผิด ตัวเองได้ดูหนังการ์ตูนเรื่องนี้ ประมาณช่วง ป.1-3 (เพิ่งมารู้เมื่อไม่กี่ปีก่อนว่า หนังออกฉายตั้งแต่ปี 1953/2496) แล้วก็ประทับใจมาก จนดูซ้ำแล้วซ้ำเล่าอยู่หลายรอบ
หนังเรื่องนี้มีอิทธิพลต่อผมหลายอย่าง
หนึ่ง คือ ทำให้ไปขวนขวายหาหนังสือเกี่ยวกับประวัติของเบนจามิน แฟรงคลิน มาอ่าน
สอง ระหว่างดูรอบหลังๆ ตัวเองก็เริ่มรู้จักประเทศอเมริกาและอังกฤษบ้างแล้ว จึงรู้สึกตกใจว่า โห! สองประเทศนี้มันเคยขัดแย้งกัน แล้วประเทศแรกเคยเป็นเมืองขึ้นของประเทศหลังด้วยเหรอวะ
สาม อีกองค์ประกอบหนึ่งที่แอบประทับใจอยู่ลึกๆ สมัยยังเล็ก และคงเป็นไปตามจุดประสงค์ของผู้สร้างพอดี คือ เส้นเรื่องของหนังที่แบ่งออกเป็นสองเส้น ระหว่างบทบาทของเบนจามิน ในฐานะบุคคลสำคัญระดับชาติ กับความสัมพันธ์ของเบนกับเจ้าหนูตัวเล็กๆ ซึ่งไปๆ มาๆ ก็มีส่วนสร้างชาติ และร่วมบุกเบิกวิทยาการใหม่ๆ กับเขาด้วยเหมือนกัน
คงตีความได้ว่า “หนู” ในหนัง คือ อุปลักษณ์ของ “สามัญชน” ในการต่อสู้/ความเปลี่ยนแปลงทางประวัติศาสตร์นั่นเอง
นี่เป็นองค์ประกอบที่สำคัญมากนะ ถ้าพิจารณาว่าเด็กไทยส่วนใหญ่ รวมทั้งผม ต่างเติบโตมากับประวัติศาสตร์ต่างๆ ที่ถูกเล่าผ่าน Grand Narratives ซึ่งไม่กล่าวถึงบทบาทของสามัญชนสักเท่าไหร่ (กระทั่ง “เรื่องเล่าทางประวัติศาสตร์” แบบหลวงวิจิตรฯ ที่พูดถึงสามัญชนอยู่บ้าง ก็มักถูกเบียดขับให้ไปอยู่ในวิชาขับร้อง/นาฏศิลป์)
แล้วผู้อ่านแต่ละท่านล่ะครับ เริ่มทำความรู้จัก “การเมืองอเมริกัน” ผ่านหนังเรื่องอะไร?
คนมองหนัง 